Nunc omni virtuti vitium contrario nomine opponitur.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Illa tamen simplicia, vestra versuta. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret.

Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem;

Quid de Platone aut de Democrito loquar? Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam; Duo Reges: constructio interrete. Quis non odit sordidos, vanos, leves, futtiles? Praeclare enim Plato: Beatum, cui etiam in senectute contigerit, ut sapientiam verasque opiniones assequi possit. Rhetorice igitur, inquam, nos mavis quam dialectice disputare?

Nunc ita separantur, ut disiuncta sint, quo nihil potest esse perversius. Est enim effectrix multarum et magnarum voluptatum. Itaque hic ipse iam pridem est reiectus; Beatus autem esse in maximarum rerum timore nemo potest.

Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus.

Tamen a proposito, inquam, aberramus. Haeret in salebra. Sed virtutem ipsam inchoavit, nihil amplius. Quare ad ea primum, si videtur; Cuius quidem, quoniam Stoicus fuit, sententia condemnata mihi videtur esse inanitas ista verborum. Progredientibus autem aetatibus sensim tardeve potius quasi nosmet ipsos cognoscimus.

Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum. Aliter enim explicari, quod quaeritur, non potest. Nihil ad rem! Ne sit sane; Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet. At multis se probavit. Gerendus est mos, modo recte sentiat. Ut in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia. Omnes enim iucundum motum, quo sensus hilaretur.

Qui autem diffidet perpetuitati bonorum suorum, timeat necesse est, ne aliquando amissis illis sit miser.

Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere. Illa argumenta propria videamus, cur omnia sint paria peccata. Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat transfixus, hastam. Quamquam te quidem video minime esse deterritum. Illis videtur, qui illud non dubitant bonum dicere -; Quis suae urbis conservatorem Codrum, quis Erechthei filias non maxime laudat? Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare. Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus. Hoc loco tenere se Triarius non potuit. Quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget.

Nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat vivere.

Consequens enim est et post oritur, ut dixi. Esse enim quam vellet iniquus iustus poterat inpune. Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris; Aliud igitur esse censet gaudere, aliud non dolere. Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Cum id fugiunt, re eadem defendunt, quae Peripatetici, verba. Consequentia exquirere, quoad sit id, quod volumus, effectum. Quaesita enim virtus est, non quae relinqueret naturam, sed quae tueretur. Hos contra singulos dici est melius.

---

---

Haeret in salebra.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Bonum patria: miserum exilium. Idem iste, inquam, de voluptate quid sentit? Tenent mordicus. Ita multa dicunt, quae vix intellegam. Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum. Consequatur summas voluptates non modo parvo, sed per me nihilo, si potest; In qua quid est boni praeter summam voluptatem, et eam sempiternam? Quae similitudo in genere etiam humano apparet.

Si verbum sequimur, primum longius verbum praepositum quam bonum. Verum hoc loco sumo verbis his eandem certe vim voluptatis Epicurum nosse quam ceteros. Non potes, nisi retexueris illa. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; Cur id non ita fit? Age, inquies, ista parva sunt. Quae quo sunt excelsiores, eo dant clariora indicia naturae. Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. Si de re disceptari oportet, nulla mihi tecum, Cato, potest esse dissensio.

Sed residamus, inquit, si placet. Nihil enim iam habes, quod ad corpus referas; Intrandum est igitur in rerum naturam et penitus quid ea postulet pervidendum; Oculorum, inquit Plato, est in nobis sensus acerrimus, quibus sapientiam non cernimus. Conclusum est enim contra Cyrenaicos satis acute, nihil ad Epicurum. Hoc loco tenere se Triarius non potuit. Hoc ipsum elegantius poni meliusque potuit. Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta.

Atqui haec patefactio quasi rerum opertarum, cum quid quidque sit aperitur, definitio est. Ergo, inquit, tibi Q. Virtutibus igitur rectissime mihi videris et ad consuetudinem nostrae orationis vitia posuisse contraria. Satisne ergo pudori consulat, si quis sine teste libidini pareat? Quaero igitur, quo modo hae tantae commendationes a natura profectae subito a sapientia relictae sint. Isto modo ne improbos quidem, si essent boni viri.

In his igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno commutare gestiret. Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. Eam stabilem appellas. Quid dubitas igitur mutare principia naturae? Graece donan, Latine voluptatem vocant. Videamus igitur sententias eorum, tum ad verba redeamus. Est enim effectrix multarum et magnarum voluptatum. Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam; Prioris generis est docilitas, memoria; Ita prorsus, inquam;

Idem iste, inquam, de voluptate quid sentit? Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant. Nihil minus, contraque illa hereditate dives ob eamque rem laetus. Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Itaque eos id agere, ut a se dolores, morbos, debilitates repellant. Sed quot homines, tot sententiae; Nulla erit controversia. Cur igitur easdem res, inquam, Peripateticis dicentibus verbum nullum est, quod non intellegatur? Praeclarae mortes sunt imperatoriae;

Nam ista vestra: Si gravis, brevis;

Poterat autem inpune; Paulum, cum regem Persem captum adduceret, eodem flumine invectio? Nihil enim iam habes, quod ad corpus referas; Est autem etiam actio quaedam corporis, quae motus et status naturae congruentis tenet;

Sed nunc, quod agimus;

Sed tamen omne, quod de re bona dilucide dicitur, mihi praeclare dici videtur. Tum ille timide vel potius verecunde: Facio, inquit. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. Quae quo sunt excelsiores, eo dant clariora indicia naturae. Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua non abundaret. Nihilo beatiorem esse Metellum quam Regulum. Bonum valitudo: miser morbus. Quod iam a me expectare noli. Quamquam haec quidem praeposita recte et reiecta dicere licebit.

Duo Reges: constructio interrete. Quod equidem non reprehendo; Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Quia voluptatem hanc esse sentiunt omnes, quam sensus accipiens movetur et iucunditate quadam perfunditur. Qui est in parvis malis. Parvi enim primo ortu sic iacent, tamquam omnino sine animo sint. Quae cum essent dicta, discessimus. Et hercule-fatendum est enim, quod sentio -mirabilis est apud illos contextus rerum.

---

---

Suo genere perveniant ad extremum;

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Hoc est non modo cor non habere, sed ne palatum quidem. Haec non erant eius, qui innumerabilis mundos infinitasque regiones, quarum nulla esset ora, nulla extremitas, mente peragravisset. Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. Certe nihil nisi quod possit ipsum propter se iure laudari. Duo Reges: constructio interrete. At iam decimum annum in spelunca iacet. Multa sunt dicta ab antiquis de contemnendis ac despiciendis rebus humanis; Sed plane dicit quod intellegit.

Simus igitur contenti his. Beatum, inquit. Certe, nisi voluptatem tanti aestimaretis. Tum ille: Ain tandem? Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; Eiuro, inquit adridens, iniquum, hac quidem de re;

Atqui iste locus est, Piso, tibi etiam atque etiam confirmandus, inquam; Sed quod proximum fuit non vidit. Quid ergo attinet gloriose loqui, nisi constanter loquare? Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro voluit afferre sententiam. Sextilio Rufo, cum is rem ad amicos ita deferret, se esse heredem Q. Si enim ita est, vide ne facinus facias, cum mori suadeas. Hoc loco tenere se Triarius non potuit. Eam si varietatem diceres, intellegerem, ut etiam non dicente te intellego;

Dat enim intervalla et relaxat.

An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit? Octavio fuit, cum illam severitatem in eo filio adhibuit, quem in adoptionem D. Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali. Suam denique cuique naturam esse ad vivendum ducem. Quod autem principium officii quaerunt, melius quam Pyrrho; Nec hoc ille non vidit, sed verborum magnificentia est et gloria delectatus. Haec mihi videtur delicatior, ut ita dicam, molliorque ratio, quam virtutis vis gravitasque postulat. Quid de Platone aut de Democrito loquar? Atqui iste locus est, Piso, tibi etiam atque etiam confirmandus, inquam; Non enim, si malum est dolor, carere eo malo satis est ad bene vivendum.

Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus; Num igitur utiliorem tibi hunc Triarium putas esse posse, quam si tua sint Puteolis granaria? Itaque et manendi in vita et migrandi ratio omnis iis rebus, quas supra dixi, metienda. Nonne igitur tibi videntur, inquit, mala?

Omnis enim est natura diligens sui.

Ita graviter et severe voluptatem secrevit a bono. Num igitur eum postea censes anxio animo aut sollicito fuisse? Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas.

Nihil enim iam habes, quod ad corpus referas; In schola desinis. Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda. Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Quid est enim aliud esse versutum? Tum ille: Ain tandem? Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re quaeri. Itaque primos congressus copulationesque et consuetudinum instituendarum voluntates fieri propter voluptatem;

Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest.

Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur et saepius. Quae hic rei publicae vulnera inponebat, eadem ille sanabat. Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat transfixus, hastam. An est aliquid, quod te sua sponte delectet? Apparet statim, quae sint officia, quae actiones. Utinam quidem dicerent alium alio beatiorem! Iam ruinas videres.

Vitae autem degendae ratio maxime quidem illis placuit quieta. Dat enim intervalla et relaxat. Ne amores quidem sanctos a sapiente alienos esse arbitrantur. In his igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno commutare gestiret. Audax negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad philosophos nostros esset. Sed nunc, quod agimus;

Sed plane dicit quod intellegit. Suo enim quisque studio maxime ducitur. Nosti, credo, illud: Nemo pius est, qui pietatem-; Restincta enim sitis stabilitatem voluptatis habet, inquit, illa autem voluptas ipsius restinctionis in motu est. Re mihi non aeque satisfacit, et quidem locis pluribus. Suo enim quisque studio maxime ducitur.

---

---

At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cuius similitudine perspecta in formarum specie ac dignitate transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Duo enim genera quae erant, fecit tria. Dolere malum est: in crucem qui agitur, beatus esse non potest. Duo Reges: constructio interrete.

Sed quid attinet de rebus tam apertis plura requirere?

Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Quare ad ea primum, si videtur; Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali. An hoc usque quaque, aliter in vita? Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. Venit ad extremum; Ita graviter et severe voluptatem secrevit a bono. Sed ad bona praeterita redeamus. Ut scias me intellegere, primum idem esse dico voluptatem, quod ille don. Quod cum accidisset ut alter alterum necopinato videremus, surrexit statim. Quid enim necesse est, tamquam meretricem in matronarum coetum, sic voluptatem in virtutum concilium adducere? Sed quanta sit alias, nunc tantum possitne esse tanta.

Restatis igitur vos;

Eam tum adesse, cum dolor omnis absit; Transfer idem ad modestiam vel temperantiam, quae est moderatio cupiditatum rationi oboediens. Maximus dolor, inquit, brevis est. Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat. Quod quidem nobis non saepe contingit.

Sed quae tandem ista ratio est?

Pauca mutat vel plura sane; Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda. Sin aliud quid voles, postea. Itaque a sapientia praecipitur se ipsam, si usus sit, sapiens ut relinquat. Sed quid ages tandem, si utilitas ab amicitia, ut fit saepe, defecerit? Et ille ridens: Video, inquit, quid agas; Cur post Tarentum ad Archytam? Eademne, quae restincta siti? Quia voluptatem hanc esse sentiunt omnes, quam sensus accipiens movetur et iucunditate quadam perfunditur. Etenim nec iustitia nec amicitia esse omnino poterunt, nisi ipsae per se expetuntur.

Quid ergo? Et si turpitudinem fugimus in statu et motu corporis, quid est cur pulchritudinem non sequamur? Et quidem, Cato, hanc totam copiam iam Lucullo nostro notam esse oportebit; Maximas vero virtutes iacere omnis necesse est voluptate dominante. Iubet igitur nos Pythius Apollo noscere nosmet ipsos. Et ais, si una littera commota sit, fore tota ut labet disciplina. Nemo igitur esse beatus potest. Scio enim esse quosdam, qui quavis lingua philosophari possint; Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? Amicitiam autem adhibendam esse censent, quia sit ex eo genere, quae prosunt. Quare hoc videndum est, possitne nobis hoc ratio philosophorum dare.

Hoc loco discipulos quaerere videtur, ut, qui asoti esse velint, philosophi ante fiant. At enim hic etiam dolore. Laboro autem non sine causa; Primum quid tu dicis breve? Sed ne, dum huic obsequor, vobis molestus sim.

Sed quot homines, tot sententiae; Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio. Occultum facinus esse potuerit, gaudebit; Paria sunt igitur. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum.

Rationis enim perfectio est virtus; Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Est igitur officium eius generis, quod nec in bonis ponatur nec in contrariis.

Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? Non enim, si malum est dolor, carere eo malo satis est ad bene vivendum. At hoc in eo M. Itaque nostrum est-quod nostrum dico, artis est-ad ea principia, quae accepimus. Qui autem diffidet perpetuitati bonorum suorum, timeat necesse est, ne aliquando amissis illis sit miser. Itaque hic ipse iam pridem est reiectus; Bonum patria: miserum exilium. Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. Quid enim est a Chrysippo praetermissum in Stoicis? Ego vero isti, inquam, permitto.

---

---

Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere? Tum Piso: Atqui, Cicero, inquit, ista studia, si ad imitandos summos viros spectant, ingeniosorum sunt; Quae sequuntur igitur? Quid enim necesse est, tamquam meretricem in matronarum coetum, sic voluptatem in virtutum concilium adducere?

Duo Reges: constructio interrete. Quamvis enim depravatae non sint, pravae tamen esse possunt. Sin te auctoritas commovebat, nobisne omnibus et Platoni ipsi nescio quem illum anteponebas? Suo enim quisque studio maxime ducitur. Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Et nemo nimium beatus est; Res enim concurrent contrariae. An dubium est, quin virtus ita maximam partem optineat in rebus humanis, ut reliquas obruat? Aliter enim explicari, quod quaeritur, non potest.

Atqui iste locus est, Piso, tibi etiam atque etiam confirmandus, inquam; At iam decimum annum in spelunca iacet. Hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signum absolvere. Mihi enim satis est, ipsis non satis. Huic mori optimum esse propter desperationem sapientiae, illi propter spem vivere. Ubi ut eam caperet aut quando? Quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chryippo. Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere?

Quia dolori non voluptas contraria est, sed doloris privatio.

Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Commoda autem et incommoda in eo genere sunt, quae praeposita et reiecta diximus; Transfer idem ad modestiam vel temperantiam, quae est moderatio cupiditatum rationi oboediens. Erit enim mecum, si tecum erit. Si quidem, inquit, tollerem, sed relinquo. Quo studio Aristophanem putamus aetatem in litteris duxisse?

An me, inquam, nisi te audire vellem, censes haec dicturum fuisse?

Et hi quidem ita non sola virtute finem bonorum contineri putant, ut rebus tamen omnibus virtutem anteponant; Bestiarum vero nullum iudicium puto. Etenim nec iustitia nec amicitia esse omnino poterunt, nisi ipsae per se expetuntur. Si est nihil nisi corpus, summa erunt illa: valitudo, vacuitas doloris, pulchritudo, cetera. Occultum facinus esse potuerit, gaudebit; Semper enim ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur. Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet. Nunc vero a primo quidem mirabiliter occulta natura est nec perspici nec cognosci potest.

Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re quaeri. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Quasi vero, inquit, perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit.

Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata.

Quae cum essent dicta, finem fecimus et ambulandi et disputandi. Tum mihi Piso: Quid ergo? Quid iudicant sensus? Numquam facies. Quicquid porro animo cernimus, id omne oritur a sensibus; Quonam, inquit, modo? Sed quot homines, tot sententiae; Nihil acciderat ei, quod nollet, nisi quod anulum, quo delectabatur, in mari abiecerat. Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis excellens ad factorum pulchritudinem?

Qui convenit?

Age nunc isti doceant, vel tu potius quis enim ista melius? Non autem hoc: igitur ne illud quidem. Sin autem est in ea, quod quidam volunt, nihil impedit hanc nostram comprehensionem summi boni. Illa sunt similia: hebes acies est cuipiam oculorum, corpore alius senescit; At enim, qua in vita est aliquid mali, ea beata esse non potest.

Ut optime, secundum naturam affectum esse possit. Fortitudinis quaedam praecepta sunt ac paene leges, quae effeminari virum vetant in dolore. Nonne videmus quanta perturbatio rerum omnium consequatur, quanta confusio? Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest. Tuo vero id quidem, inquam, arbitratu. Oculorum, inquit Plato, est in nobis sensus acerrimus, quibus sapientiam non cernimus. Ego vero isti, inquam, permitto. Frater et T.

Deprehensus omnem poenam contemnet. Restinguet citius, si ardentem acceperit. Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed suavitatem ipsam neglegebat; Sic vester sapiens magno aliquo emolumento commotus cicuta, si opus erit, dimicabit. Quid igitur dubitamus in tota eius natura quaerere quid sit effectum? Igitur neque stultorum quisquam beatus neque sapientium non beatus. Consequatur summas voluptates non modo parvo, sed per me nihilo, si potest; Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis excellens ad factorum pulchritudinem?

---

---

Non quaero, quid dicat, sed quid convenienter possit rationi et sententiae suae dicere.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Quae quidem vel cum periculo est quaerenda vobis; Duo Reges: constructio interrete. Ergo infelix una molestia, fellx rursus, cum is ipse anulus in praecordiis piscis inventus est? Nunc de hominis summo bono quaeritur; Bonum integritas corporis: misera debilitas. Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Ad corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers? Neque enim civitas in seditione beata esse potest nec in discordia dominorum domus; Tum Piso: Quoniam igitur aliquid omnes, quid Lucius noster? Atque haec ita iustitiae propria sunt, ut sint virtutum reliquarum communia. Sed utrum hortandus es nobis, Luci, inquit, an etiam tua sponte propensus es?

Mene ergo et Triarium dignos existimas, apud quos turpiter loquare? Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris? Nam et a te perfici istam disputationem volo, nec tua mihi oratio longa videri potest. Sic enim censent, oportunitatis esse beate vivere.

Teneo, inquit, finem illi videri nihil dolere. Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; Ne amores quidem sanctos a sapiente alienos esse arbitrantur. Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Non dolere, inquam, istud quam vim habeat postea videro; At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate.

Dulce amarum, leve asperum, prope longe, stare movere, quadratum rotundum. Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus. Qui non moveatur et offensione turpitudinis et comprobatione honestatis? Estne, quaeso, inquam, sitienti in bibendo voluptas? Qua tu etiam inprudens utebare non numquam. Faceres tu quidem, Torquate, haec omnia; Huius, Lyco, oratione locuples, rebus ipsis ielunior. Quem si tenueris, non modo meum Ciceronem, sed etiam me ipsum abducas licebit.

Aliud igitur esse censet gaudere, aliud non dolere.

Bona autem corporis huic sunt, quod posterius posui, similiora. Si longus, levis; Quod quidem iam fit etiam in Academia. Sed tamen intellego quid velit. Quae cum essent dicta, discessimus. Aliter enim nosmet ipsos nosse non possumus. Ut non sine causa ex iis memoriae ducta sit disciplina. Quid est igitur, inquit, quod requiras?

Sic, et quidem diligentius saepiusque ista loquemur inter nos agemusque communiter. Sin te auctoritas commovebat, nobisne omnibus et Platoni ipsi nescio quem illum anteponebas? Quam tu ponis in verbis, ego positam in re putabam. Re mihi non aeque satisfacit, et quidem locis pluribus. Piso, familiaris noster, et alia multa et hoc loco Stoicos irridebat: Quid enim? Quid sequatur, quid repugnet, vident.

Quamquam ab iis philosophiam et omnes ingenuas disciplinas habemus;

De illis, cum volemus. Te enim iudicem aequum puto, modo quae dicat ille bene noris. Eaedem res maneant alio modo. Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat transfixus, hastam. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata. Et non ex maxima parte de tota iudicabis? Quasi vero, inquit, perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit.

Iam in altera philosophiae parte. Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum et malorum. Alterum significari idem, ut si diceretur, officia media omnia aut pleraque servantem vivere. Animum autem reliquis rebus ita perfecit, ut corpus; Quamquam te quidem video minime esse deterritum. Memini vero, inquam; Uterque enim summo bono fruitur, id est voluptate. Homines optimi non intellegunt totam rationem everti, si ita res se habeat.

Haec et tu ita posuisti, et verba vestra sunt. Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis; An hoc usque quaque, aliter in vita? Si de re disceptari oportet, nulla mihi tecum, Cato, potest esse dissensio. Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali. Cum praesertim illa perdiscere ludus esset. Qui bonum omne in virtute ponit, is potest dicere perfici beatam vitam perfectione virtutis; Obsecro, inquit, Torquate, haec dicit Epicurus? Quid est, quod ab ea absolvi et perfici debeat? Multa sunt dicta ab antiquis de contemnendis ac despiciendis rebus humanis;

Dolere malum est: in crucem qui agitur, beatus esse non potest. Quae similitudo in genere etiam humano apparet. Haec et tu ita posuisti, et verba vestra sunt. Si qua in iis corrigere voluit, deteriora fecit. Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris; Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere. At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, quicum occulta omnia? Numquam facies.

---

---

Gracchum patrem non beatiorem fuisse quam fillum, cum alter stabilire rem publicam studuerit, alter evertere.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Quicquid enim a sapientia proficiscitur, id continuo debet expletum esse omnibus suis partibus; Nos paucis ad haec additis finem faciamus aliquando; Iam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Parvi enim primo ortu sic iacent, tamquam omnino sine animo sint. At certe gravius. Iubet igitur nos Pythius Apollo noscere nosmet ipsos.

Duo Reges: constructio interrete.

Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Illa tamen simplicia, vestra versuta. Idemne, quod iucunde? Cuius quidem, quoniam Stoicus fuit, sententia condemnata mihi videtur esse inanitas ista verborum. Magna laus. His singulis copiose responderi solet, sed quae perspicua sunt longa esse non debent. Sed ad bona praeterita redeamus. Praeclare hoc quidem. Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Ista ipsa, quae tu breviter: regem, dictatorem, divitem solum esse sapientem, a te quidem apte ac rotunde;

Quodcumque in mentem incideret, et quodcumque tamquam occurreret. Hos contra singulos dici est melius. Piso, familiaris noster, et alia multa et hoc loco Stoicos irridebat: Quid enim? Consequentia exquirere, quoad sit id, quod volumus, effectum. Sed quanta sit alias, nunc tantum possitne esse tanta. Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest. Quamquam id quidem licebit iis existimare, qui legerint. In his igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno commutare gestiret.

Quamquam tu hanc copiosiorem etiam soles dicere. Ad quorum et cognitionem et usum iam corroborati natura ipsa praeeunte deducimur. Quid enim est a Chrysippo praetermissum in Stoicis? Inde igitur, inquit, ordiendum est. Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. Quod totum contra est. Nihil enim arbitror esse magna laude dignum, quod te praetermissurum credam aut mortis aut doloris metu. Paria sunt igitur. Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed suavitatem ipsam neglegebat;

Omnes enim iucundum motum, quo sensus hilaretur. Tria genera bonorum; Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet. Si longus, levis.

Tria genera bonorum;

Prioris generis est docilitas, memoria; Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; Nam, ut paulo ante docui, augendae voluptatis finis est doloris omnis amotio. Qui non moveatur et offensione turpitudinis et comprobatione honestatis? Cetera illa adhibebat, quibus demptis negat se Epicurus intellegere quid sit bonum. Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Pudebit te, inquam, illius tabulae, quam Cleanthes sane commode verbis depingere solebat. Sed id ne cogitari quidem potest quale sit, ut non repugnet ipsum sibi. Nec tamen ille erat sapiens quis enim hoc aut quando aut ubi aut unde? Idem fecisset Epicurus, si sententiam hanc, quae nunc Hieronymi est, coniunxisset cum Aristippi vetere sententia. Sapiens autem semper beatus est et est aliquando in dolore;

---

---

Hosne igitur laudas et hanc eorum, inquam, sententiam sequi nos censes oportere?

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Duo Reges: constructio interrete. Si verbum sequimur, primum longius verbum praepositum quam bonum. Videmus igitur ut conquiescere ne infantes quidem possint. Quis hoc dicit? Potius ergo illa dicantur: turpe esse, viri non esse debilitari dolore, frangi, succumbere. Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur; Eam tum adesse, cum dolor omnis absit;

Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem;

Non semper, inquam; Est igitur officium eius generis, quod nec in bonis ponatur nec in contrariis. Alterum significari idem, ut si diceretur, officia media omnia aut pleraque servantem vivere. Indicant pueri, in quibus ut in speculis natura cernitur.

Ea possunt paria non esse. Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet. Itaque ne iustitiam quidem recte quis dixerit per se ipsam optabilem, sed quia iucunditatis vel plurimum afferat. Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis. Scripta sane et multa et polita, sed nescio quo pacto auctoritatem oratio non habet. Saepe ab Aristotele, a Theophrasto mirabiliter est laudata per se ipsa rerum scientia; Quodcumque in mentem incideret, et quodcumque tamquam occurreret. Utinam quidem dicerent alium alio beatiorem! Iam ruinas videres.

Quid est igitur, inquit, quod requiras? Non semper, inquam; Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re quaeri. Quod etsi ingeniis magnis praediti quidam dicendi copiam sine ratione consequuntur, ars tamen est dux certior quam natura. Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. Hoc non est positum in nostra actione. Illis videtur, qui illud non dubitant bonum dicere -; Nihil enim hoc differt. Sed ne, dum huic obsequor, vobis molestus sim. Haec igitur Epicuri non probo, inquam. Negat enim summo bono afferre incrementum diem.

Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum. Illa tamen simplicia, vestra versuta. Quamquam te quidem video minime esse deterritum. Sin autem est in ea, quod quidam volunt, nihil impedit hanc nostram comprehensionem summi boni. Sed haec omittamus; Quid me istud rogas?

Utilitatis causa amicitia est quaesita. Equidem etiam Epicurum, in physicis quidem, Democriteum puto. Neque enim civitas in seditione beata esse potest nec in discordia dominorum domus; Utinam quidem dicerent alium alio beatiorem! Iam ruinas videres. Cupiditates non Epicuri divisione finiebat, sed sua satietate. Ergo illi intellegunt quid Epicurus dicat, ego non intellego?

Diodorus, eius auditor, adiungit ad honestatem vacuitatem doloris.

Atque haec ita iustitiae propria sunt, ut sint virtutum reliquarum communia. Quo igitur, inquit, modo? Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed suavitatem ipsam neglegebat; Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere? Quae fere omnia appellantur uno ingenii nomine, easque virtutes qui habent, ingeniosi vocantur. Sed tamen intellego quid velit. In qua quid est boni praeter summam voluptatem, et eam sempiternam? Progredientibus autem aetatibus sensim tardeve potius quasi nosmet ipsos cognoscimus.

Res tota, Torquate, non doctorum hominum, velle post mortem epulis celebrari memoriam sui nominis. Quis non odit sordidos, vanos, leves, futtiles? Hi autem ponunt illi quidem prima naturae, sed ea seiungunt a finibus et a summa bonorum; Quippe: habes enim a rhetoribus; Qua ex cognitione facilior facta est investigatio rerum occultissimarum.

Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda. Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam; Quod, inquit, quamquam voluptatibus quibusdam est saepe iucundius, tamen expetitur propter voluptatem. At iam decimum annum in spelunca iacet. Nam quibus rebus efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. Potius inflammat, ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur.

Nihil est enim, de quo aliter tu sentias atque ego, modo commutatis verbis ipsas res conferamus. Cuius ad naturam apta ratio vera illa et summa lex a philosophis dicitur. Quid ei reliquisti, nisi te, quoquo modo loqueretur, intellegere, quid diceret? Aeque enim contingit omnibus fidibus, ut incontentae sint. Nondum autem explanatum satis, erat, quid maxime natura vellet. Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro de laude amicitiae dicta sunt. Quae quidem sapientes sequuntur duce natura tamquam videntes; Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Sed fac ista esse non inportuna;

---

---